can

Tiếng Việt

Cách phát âm

IPA theo giọng
Hà Nội	Huế	Sài Gòn
kaːn˧˧	kaːŋ˧˥	kaːŋ˧˧

Vinh	Thanh Chương	Hà Tĩnh
kaːn˧˥		kaːn˧˥˧

Phiên âm Hán–Việt

Các chữ Hán có phiên âm thành “can”

Phồn thể

Chữ Nôm

(trợ giúp hiển thị và nhập chữ Nôm)

Cách viết từ này trong chữ Nôm

虷: can
筸: can
乹: càn, kiền, can
矸: can, ngạn
倝: càn, kiền, can, cán
桿: cản, can, cán
乾: càn, cạn, kiền, khan, can, gàn, kìn, càng

Từ tương tự

Các từ có cách viết hoặc gốc từ tương tự

Danh từ

can

Gậy ngắn, thường bằng song, gỗ, dùng để cầm chống khi đi.
Đồ đựng chất lỏng, bằng nhựa hoặc kim loại, miệng nhỏ, có nắp đậy và tay cầm.
Can dầu.

Can mười lít.
Kí hiệu chữ Hán (có cả thảy mười), xếp theo thứ tự là giáp, ất, bính, đinh, mậu, kỉ, canh, tân, nhâm, quý, dùng kết hợp với mười hai chi trong phép đếm thời gian cổ truyền của Trung Quốc.

Đồng nghĩa

kí hiệu chữ Hán

thiên can

Động từ

can

Nối vải hay giấy cho dài ra, rộng ra.
Can thêm một gấu áo.

Vải can để may túi.

Đường can.
Sao lại theo từng nét của bản vẽ mẫu đặt áp sát ở dưới hay ở trên mặt giấy.
Can bản đồ.
Làm cho thấy không nên mà thôi đi, không làm; khuyên ngăn đừng làm.
Hai bên không xô xát vì có người can.

Can đám đánh nhau.
(Dùng trước gì, chi trong câu nghi vấn hoặc phủ định) Có quan hệ trực tiếp làm ảnh hưởng đến, tác động đến, hoặc làm chịu ảnh hưởng, chịu tác động.
Việc ấy chẳng can gì đến anh.

Nhà cháy, nhưng người không can gì.

Việc phải nói thì nói, can chi mà sợ?
Phạm vào, mắc vào vụ phạm pháp và phải chịu hậu quả.
Can tội lừa đảo.

Đồng nghĩa

sao lại đường nét của bản vẽ mẫu đặt bên dưới

căn ke

Tham khảo

"can", Hồ Ngọc Đức, Dự án Từ điển tiếng Việt miễn phí (chi tiết)
Thông tin chữ Hán và chữ Nôm dựa theo cơ sở dữ liệu của phần mềm WinVNKey, đóng góp bởi học giả Lê Sơn Thanh; đã được các tác giả đồng ý đưa vào đây. (chi tiết)

Tiếng Anh

Cách phát âm

IPA: /kən/

Hoa Kỳ

[kən]

Danh từ

can (số nhiều cans)

Bình, bi đông, lon, ca (đựng nước).
Vỏ đồ hộp, hộp đồ hộp.
( Mỹ) Ghế đẩu, ghế ngồi ở nhà tiêu.
( Mỹ; lóng) Nhà tù, nhà giam.

Thành ngữ

to be in the can: Đã làm xong và sẵn sàng để đem ra dùng.
to carry the can: (Lóng) Chịu trách nhiệm, gánh trách nhiệm.

Ngoại động từ

can ngoại động từ

Đóng hộp (thịt, cá, quả...).
Ghi vào băng ghi âm, thu vào đĩa (bản nhạc).
(Lóng) Đuổi ra khỏi trường (học sinh); đuổi ra, thải ra.
( Mỹ; lóng) Chấm dứt, chặn lại, ngăn lại.
( Mỹ; lóng) Bỏ tù, bắt giam.

Chia động từ

can

Dạng không chỉ ngôi
Động từ nguyên mẫu	to can
Phân từ hiện tại	canning
Phân từ quá khứ	canned
Dạng chỉ ngôi
số	ít			nhiều
ngôi	thứ nhất	thứ hai	thứ ba	thứ nhất	thứ hai	thứ ba
Lối trình bày	I	you/thou¹	he/she/it/one	we	you/ye¹	they
Hiện tại	can	can hoặc cannest¹	cans hoặc canneth¹	can	can	can
Quá khứ	canned	canned hoặc cannedst¹	canned	canned	canned	canned
Tương lai	will/shall² can	will/shall can hoặc wilt/shalt¹ can	will/shall can	will/shall can	will/shall can	will/shall can
Lối cầu khẩn	I	you/thou¹	he/she/it/one	we	you/ye¹	they
Hiện tại	can	can hoặc cannest¹	can	can	can	can
Quá khứ	canned	canned	canned	canned	canned	canned
Tương lai	were to can hoặc should can	were to can hoặc should can	were to can hoặc should can	were to can hoặc should can	were to can hoặc should can	were to can hoặc should can
Lối mệnh lệnh	—	you/thou¹	—	we	you/ye¹	—
Hiện tại	—	can	—	let’s can	can	—

Cách chia động từ cổ.
Thường nói will; chỉ nói shall để nhấn mạnh. Ngày xưa, ở ngôi thứ nhất, thường nói shall và chỉ nói will để nhấn mạnh.

Trợ động từ

can trợ động từ

Có thể, có khả năng.
it can not be true — điều đó không thể có thật được
Có thể, được phép.
you can go now — bây giờ anh có thể đi được
(Dùng để xin phép) Có được không?
Can I go? — Tôi có đi được không?
Biết.
can speak English — biết nói tiếng Anh

Chia động từ

can, động từ khuyết thiếu

Dạng không chỉ ngôi
Động từ nguyên mẫu	không có
Phân từ hiện tại	không có
Phân từ quá khứ	couth¹
Dạng chỉ ngôi
số	ít			nhiều
ngôi	thứ nhất	thứ hai	thứ ba	thứ nhất	thứ hai	thứ ba
Lối trình bày	I	you/thou¹	he/she/it/one	we	you/ye¹	they
Hiện tại	can	can hoặc canst¹	can	can	can	can
Quá khứ	could	could, couldst¹, hoặc couldest¹	could	could	could	could
Tương lai	—	—	—	—	—	—
Lối cầu khẩn	I	you/thou¹	he/she/it/one	we	you/ye¹	they
Hiện tại	—	—	—	—	—	—
Quá khứ	—	—	—	—	—	—
Tương lai	—	—	—	—	—	—
Lối mệnh lệnh	—	you/thou¹	—	we	you/ye¹	—
Hiện tại	—	—	—	—	—	—

Cách chia động từ cổ.
Thường nói will; chỉ nói shall để nhấn mạnh. Ngày xưa, ở ngôi thứ nhất, thường nói shall và chỉ nói will để nhấn mạnh.

Ghi chú sử dụng

Thay thế các dạng thiếu với động từ to be able to, thí dụ:

I might be able to go.
I was able to go yesterday.
I had been able to go before.
I will be able to go tomorrow.

Từ could cũng thích hợp nhiều thì động từ. “I would be able to go” cùng ý nghĩa với “I could go,” và “I was unable to go” có thể viết cách khác là “I could not go.” (Trừ khi có lý do biết khác, “could + động từ” có nghĩa “would be able to + động từ”, nhưng “could not + động từ” có nghĩa “was/were unable to + động từ”.)

Dạng phủ định hiện tại can not thường được rút lại thành cannot hoặc can’t.

Cách sử dụng can để xin phép đôi khi được chỉ trích là vô lễ hoặc không chính xác thay vì cách hỏi nghi thức hơn “may I…?”

Can đôi khi được sử dụng một cách tu từ để ra lệnh, làm vậy đưa ra mệnh lệnh dưới dạng yêu cầu. Chẳng hạn "Can you hand me that pen?" là một cách nói tắt lịch sự thay vì “Hand me that pen.”

Đồng nghĩa

có được không

may

Tham khảo

"can", Hồ Ngọc Đức, Dự án Từ điển tiếng Việt miễn phí (chi tiết)

Tiếng Bảo An

Số từ

can

(Cam Túc) nghìn.

Đồng nghĩa

rtung (Thanh Hải)

Tham khảo

Juha Janhunen, The Mongolic Languages (2006) →ISBN

Tiếng Tày

Cách phát âm

(Thạch An – Tràng Định) IPA^{(ghi chú)}: [kaːn˧˥]
(Trùng Khánh) IPA^{(ghi chú)}: [kaːn˦]

Động từ

can

Tham khảo

Lương Bèn (2011) Từ điển Tày-Việt‎^[[1][2]] (bằng tiếng Việt), Thái Nguyên: Nhà Xuất bản Đại học Thái Nguyên

Tiếng Tây Ban Nha

Cách phát âm

IPA: /kaŋ/, /kan/

Từ nguyên

Từ tiếng Latinh canis. So sánh với tiếng Aromania cãne và tiếng Bồ Đào Nha cão.

Danh từ

can gđ (số nhiều canes)

Chó.
Chó săn.

Đồng nghĩa

perro
tuso

can

Mục lục

Tiếng Việt

Cách phát âm

Phiên âm Hán–Việt

Phồn thể

Chữ Nôm

Từ tương tự

Danh từ

Đồng nghĩa

Động từ

Đồng nghĩa

Tham khảo

Tiếng Anh

Cách phát âm

Danh từ

Thành ngữ

Ngoại động từ

Chia động từ

Trợ động từ

Chia động từ

Ghi chú sử dụng

Đồng nghĩa

Tham khảo

Tiếng Bảo An

Số từ

Đồng nghĩa

Tham khảo

Tiếng Tày

Cách phát âm

Động từ

Tham khảo

Tiếng Tây Ban Nha

Cách phát âm

Từ nguyên

Danh từ

Đồng nghĩa

Từ liên hệ