砂

Tra từ bắt đầu bởi

砂

Chữ Hán

砂 U+7802, 砂 CJK UNIFIED IDEOGRAPH-7802 ← 码 [U+7801] CJK Unified Ideographs 砃 → [U+7803]

giản. và phồn.		砂
giản hóa lần 2		沙

Tra cứu

砂 (bộ thủ Khang Hi 112, 石+4, 9 nét, Thương Hiệt 一口火竹 (MRFH), tứ giác hiệu mã 1962₀, hình thái ⿰石少)

Chuyển tự

• Chữ Latinh
  • Phiên âm Hán-Việt: sa

Bút thuận

Tham khảo

• Khang Hi từ điển: tr. 827, ký tự 20
• Đại Hán-Hòa từ điển: ký tự 24046
• Dae Jaweon: tr. 1242, ký tự 3
• Hán ngữ Đại Tự điển (ấn bản đầu tiên): tập 4, tr. 2420, ký tự 4
• Dữ liệu Unihan: U+7802

Chữ Nôm

(trợ giúp hiển thị và nhập chữ Nôm)

砂 viết theo chữ quốc ngữ

sa

Tra mục từ trên để biết ngữ nghĩa tiếng Việt.

Cách phát âm

IPA theo giọng

Hà Nội	Huế		Sài Gòn
saː˧˧	ʂaː˧˥		ʂaː˧˧
Vinh	Thanh Chương		Hà Tĩnh
ʂaː˧˥			ʂaː˧˥˧

• Dạng Nôm của sa.

  硼砂 ― bằng sa ― hàn the

Tham khảo

1. Huỳnh Tịnh Của (1895) Đại Nam Quấc âm tự vị, quyển II, tr. 276
2. Trần Văn Kiệm (2004) Giúp đọc Nôm và Hán Việt, Nhà xuất bản Đà Nẵng, tr. 712

Tiếng Kikai

Kanji

砂

(“Kyōiku” kanji lớp 6)

Từ nguyên

Cùng gốc với tiếng Okinawa 砂 (sa).

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [sa]

Mô tả

砂 (hiragana さ, romaji sa)

1. Thành tố từ ghép.

   砂糖 ― さたー ― đường ăn

Tham khảo

1. さたー【砂糖】, JLect, 2023

Tiếng Kunigami

Kanji

砂 (hiragana さ, romaji sa)

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [sa]

Mô tả

砂 (hiragana さ, romaji sa)

1. Thành tố từ ghép.

   砂糖 ― さた ― đường ăn

Tham khảo

1. さた【砂糖】, JLect, 2023

Tiếng Nhật

Kanji

砂

(“Kyōiku” kanji lớp 6)

1. Cát.

Âm đọc

• Go-on: しゃ (sha, Jōyō)^{←しや (sya, historical)}
• Kan-on: さ (sa, Jōyō)
• Kun: すな (suna, 砂, Jōyō); いさご (isago, 砂)

Từ ghép

• 砂(さ)金(きん) (sakin, “bụi vàng”)
• 砂(さ)漣(れん) (saren, “vân cát”)
• 砂(さ)漏(ろう) (sarō, “đồng hồ cát”)
• 砂(じゃ)利(り) (jari, “sỏi; trẻ con”), 砂(ざ)利(り) (zari, “sỏi”)

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
砂
すな Lớp: 6
kun’yomi

Cách phát âm

• (Tokyo) すな [sùná] (Heiban – [0])
• IPA^{(ghi chú)}: [sɨᵝna̠]

Danh từ

砂(すな) (suna) 

1. Cát.

Từ dẫn xuất

• 砂(すな)時(ど)計(けい) (sunadokei, “đồng hồ cát”)

Từ nguyên

Kanji trong mục từ này
砂
いさご Lớp: 6
kun’yomi

Cách phát âm

• (Tokyo) いさご [ìságó] (Heiban – [0])
• IPA^{(ghi chú)}: [isa̠ɡo̞]

Danh từ

砂(いさご) (isago) 

1. Cát.

Tiếng Nhật cổ

Từ nguyên

Từ tiếng Hán trung cổ 砂.

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [sa]

Danh từ

砂 (sa)

1. Cát.

   1892, Higuchi Ichiyō (樋口一葉), (うもれ木):

   砂（ぼ）子（つ）打ちを楽（らく）と見る素人目（しとうとめ）に

   Kẻ nghiệp dư thấy rũ cát thật dễ

Tiếng Okinawa

Kanji

砂

(“Kyōiku” kanji lớp 6)

Từ nguyên

Cùng gốc với tiếng Nhật 砂 (すな)

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [ɕina]

Danh từ

砂 (hiragana しな, romaji shina)

1. Cát.

Tham khảo

1. しな【砂】, JLect, 2023

Tiếng Okinoerabu

Kanji

砂 (hiragana さ, romaji sa)

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [sa]

Mô tả

砂 (hiragana さ, romaji sa)

1. Thành tố từ ghép.

   砂糖 ― さた ― đường ăn

Tham khảo

1. さた【砂糖】, JLect, 2023

Tiếng Triều Tiên

Cách phát âm

• (HQ tiêu chuẩn/Seoul) IPA^{(ghi chú)}: [sʰa̠]
• Ngữ âm Hangul: [사]

Hanja

砂 (hangeul 사 (sa))

1. Dạng hanja^? của 사.

   砂漠 ― 사막 ― sa mạc

Tham khảo

1. 국제퇴계학회 대구경북지부 (國際退溪學會 大邱慶北支部) (2007). Digital Hanja Dictionary, 전자사전／電子字典. 砂

Tiếng Trung Quốc

Nguồn gốc ký tự

Các ký tự trong cùng chuỗi ngữ âm (沙) (Zhengzhang, 2003) 

	Tiếng Hán thượng cổ
硰
娑
挱
挲
桫
渻
沙
紗
砂
鯊
裟
桬
髿
魦
莎
莏

Cách phát âm

• Quan thoại

  (Bính âm): shā (sha¹)

  (Chú âm phù hiệu): ㄕㄚ

• Quảng Đông (Việt bính): saa¹
• Khách Gia (Sixian, PFS): sâ
• Mân Nam

  (Mân Tuyền Chương, POJ): soa / see / se / sa

  (Triều Châu, Peng'im): sua¹ / sa¹

---

• Quan thoại
  • (Hán ngữ tiêu chuẩn)⁺
    • Bính âm: shā
    • Chú âm phù hiệu: ㄕㄚ
    • Tongyong Pinyin: sha
    • Wade–Giles: sha¹
    • Yale: shā
    • Gwoyeu Romatzyh: sha
    • Palladius: ша (ša)
    • IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /ʂä⁵⁵/
• Quảng Đông
  • (Standard Cantonese, Guangzhou–Hong Kong)
    • Jyutping: saa¹
    • Yale: sā
    • Cantonese Pinyin: saa¹
    • Guangdong Romanization: sa¹
    • Sinological IPA ^(key): /saː⁵⁵/
• Khách Gia
  • (Sixian, bao gồm Miêu Lật và Mỹ Nùng)
    • Pha̍k-fa-sṳ: sâ
    • Hệ thống La Mã hóa tiếng Khách Gia: sa´
    • Bính âm tiếng Khách Gia: sa¹
    • IPA Hán học : /sa²⁴/
• Mân Nam
  • (Mân Tuyền Chương: Hạ Môn, Tuyền Châu, Chương Châu, Đài Loan (thường dùng))
    • Phiên âm Bạch thoại: soa
    • Tâi-lô: sua
    • Phofsit Daibuun: soaf
    • IPA (Hạ Môn, Chương Châu, Đài Bắc, Cao Hùng): /sua⁴⁴/
    • IPA (Tuyền Châu): /sua³³/
  • (Mân Tuyền Chương: Chương Châu)
    • Phiên âm Bạch thoại: see
    • Tâi-lô: see
    • IPA (Chương Châu): /sɛ⁴⁴/
  • (Mân Tuyền Chương: variant in Taiwan)
    • Phiên âm Bạch thoại: se
    • Tâi-lô: se
    • Phofsit Daibuun: sef
    • IPA (Đài Bắc, Cao Hùng): /se⁴⁴/
  • (Mân Tuyền Chương: Tuyền Châu, Hạ Môn)
    • Phiên âm Bạch thoại: sa
    • Tâi-lô: sa
    • Phofsit Daibuun: saf
    • IPA (Tuyền Châu): /sa³³/
    • IPA (Hạ Môn): /sa⁴⁴/

Ghi chú:

• soa/see/se - bạch thoại;
• sa - văn ngôn.

• (Triều Châu)
  • Peng'im: sua¹ / sa¹
  • Phiên âm Bạch thoại-like: sua / sa
  • IPA Hán học ^{(ghi chú)}: /sua³³/, /sa³³/

Ghi chú:

• sua1 - bạch thoại;
• sa1 - văn ngôn.

Mô tả

砂

1. Dạng thay thế của 沙 (“cát”)
2. Dạng thay thế của 沙 (“rất mềm và ráp (như cát)”)

   砂糖  ―  shātáng  ―  đường cát

3. (Malaysia, Singapore) Nói tắt của 砂拉越 (“Sarawak”).

Từ ghép

• 搏砂煉汞
• 炊砂作飯
• 白砂
• 白砂糖
• 鐵砂
• 漆砂硯
• 海砂屋
• 矽砂
• 礦砂
• 翻砂
• 丹砂
• 丹砂井
• 紫砂陶
• 紫砂器
• 金剛砂
• 砂布
• 砂模
• 砂鍋
• 砂岩
• 砂漿
• 砂囊
• 砂丘
• 砂紙
• 砂金
• 砂石
• 砂石車
• 砂石場
• 砂礫
• 砂礫礦床
• 砂糖
• 砂質
• 砂島
• 砂輪
• 砂輪機
• 砂煲
• 砂眼
• 砂磨
• 砂仁
• 砂土
• 朱砂
• 朱砂符
• 揚砂走石
• 重砂
• 鋼砂
• 守宮砂
• 抱砂鍋
• 摶砂煉汞
• 摶砂弄汞
• 毒砂
• 風成砂岩
• 風吹砂
• 飛砂
• 飛砂轉石
• 飛砂揚礫
• 飛砂走石
• 磠砂
• 環砂
• 硃砂
• 硼砂
• 硃砂痣
• 磨砂玻璃
• 縮砂蔤
• 解玉砂
• 走石飛砂
• 辰砂

 

Tham khảo

1. “砂”, 漢語多功能字庫 (Hán ngữ đa công năng tự khố)‎^[1], 香港中文大學 (Đại học Trung văn Hồng Kông), 2014–
2. “砂”, 教育部異體字字典 (Giáo dục bộ dị thể tự tự điển)‎^[2], Ministry of Education, R.O.C., 2017
3. Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (2008) Từ điển Trung Việt, Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội, tr. 1039

Tiếng Yonaguni

Kanji

砂 (hiragana ちな, romaji china)

Từ nguyên

Cùng gốc với tiếng Nhật 砂 (suna)

Danh từ

砂(ちな) (china) 

1. Cát.

Tham khảo

1. ちな【砂】, JLect, 2023

Tiếng Yoron

Kanji

砂 (hiragana しな, romaji shina)

Từ nguyên

Cùng gốc với tiếng Nhật 砂 (suna)

Cách phát âm

• IPA^{(ghi chú)}: [ɕina]

Danh từ

砂(しな) (shina) 

1. Cát.

Tham khảo

1. しな【砂】, JLect, 2023