գինի
Tiếng Armenia sửa
Từ nguyên sửa
Từ tiếng Armenia cổ գինի (gini) < tiếng Ấn-Âu nguyên thuỷ *wóyh₁nom.
Cách phát âm sửa
- (Đông Armenia, tiêu chuẩn) IPA(ghi chú): [ɡiˈni]
- (Tây Armenia, tiêu chuẩn) IPA(ghi chú): [kʰiˈni]
Audio (Eastern Armenian) (tập tin) - Tách âm: գի‧նի
Danh từ sửa
գինի (gini)
Biến cách sửa
loại u, bất động vật (Đông Armenia)
| số ít | số nhiều | |||
|---|---|---|---|---|
| nom. | գինի (gini) | գինիներ (gininer) | ||
| dat. | գինու (ginu) | գինիների (ginineri) | ||
| abl. | գինուց (ginucʿ) | գինիներից (gininericʿ) | ||
| ins. | գինով, գինիով (ginov, giniov) | գինիներով (gininerov) | ||
| loc. | գինում, գինիում (ginum, ginium) | գինիներում (gininerum) | ||
| dạng xác định | ||||
| nom. | գինին (ginin) | գինիները/գինիներն (gininerə/gininern) | ||
| dat. | գինուն (ginun) | գինիներին (gininerin) | ||
| dạng sở hữu ngôi thứ nhất (của tôi) | ||||
| nom. | գինիս (ginis) | գինիներս (gininers) | ||
| dat. | գինուս (ginus) | գինիներիս (ginineris) | ||
| abl. | գինուցս (ginucʿs) | գինիներիցս (gininericʿs) | ||
| ins. | գինովս, գինիովս (ginovs, giniovs) | գինիներովս (gininerovs) | ||
| loc. | գինումս, գինիումս (ginums, giniums) | գինիներումս (gininerums) | ||
| dạng sở hữu ngôi thứ hai (của bạn) | ||||
| nom. | գինիդ (ginid) | գինիներդ (gininerd) | ||
| dat. | գինուդ (ginud) | գինիներիդ (gininerid) | ||
| abl. | գինուցդ (ginucʿd) | գինիներիցդ (gininericʿd) | ||
| ins. | գինովդ, գինիովդ (ginovd, giniovd) | գինիներովդ (gininerovd) | ||
| loc. | գինումդ, գինիումդ (ginumd, giniumd) | գինիներումդ (gininerumd) | ||
Từ dẫn xuất sửa
Tiếng Armenia cổ sửa
Từ nguyên sửa
Từ tiếng Ấn-Âu nguyên thuỷ *wóyh₁nom. Xem tiếng Kartvelia nguyên thuỷ *ɣwino-, có lẽ được vay mượn từ tiếng Armenia nguyên thủy.
Danh từ sửa
գինի (gini)
- Rượu vang.
- thế kỉ 5, Yovhan Mandakuni, Čaṙkʿ [Sermons] :
- Այլ գինի և իւղ, ձու, ձուկն, պանիր, կոգի, կաղտի, բածին, շճուկ, կաթն, խեր, և ձկանմորէ, զայս բնաւ ամենևին չէ օրէն և ոչ վայել է ճաշակել ամենայն ումեք, մեծի և փոքու, արդարոյ և մեղաւորի։
- Ayl gini ew iwł, ju, jukn, panir, kogi, kałti, bacin, ščuk, katʿn, xer, ew jkanmorē, zays bnaw amenewin čʿē ōrēn ew očʿ vayel ē čašakel amenayn umekʿ, meci ew pʿokʿu, ardaroy ew meławori.
- Այլ գինի և իւղ, ձու, ձուկն, պանիր, կոգի, կաղտի, բածին, շճուկ, կաթն, խեր, և ձկանմորէ, զայս բնաւ ամենևին չէ օրէն և ոչ վայել է ճաշակել ամենայն ումեք, մեծի և փոքու, արդարոյ և մեղաւորի։
- զուարթանալ սրտի ի գինւոյ, ընդ գինիս մտանել, զգինեօք անկանել, ի գինւոջ լինել ― zuartʿanal srti i ginwoy, ənd ginis mtanel, zgineōkʿ ankanel, i ginwoǰ linel ― to be merry with wine, to drink, to get drunk
- թափել զգինի, սթափել ի գինւոյ ― tʿapʿel zgini, stʿapʿel i ginwoy ― to sleep oneself sober
- զուարթացուցանել ի գինւոյ ― zuartʿacʿucʿanel i ginwoy ― to make tipsy, to fuddle
- պարզել զգինի ― parzel zgini ― to clear the wine
Ghi chú sử dụng sửa
Từ này có hai dạng kết hợp: գինե- (gine-) và գին- (gin-) ít phổ biến.
Biến cách sửa
loại o-a
loại o
| số ít | số nhiều | ||
|---|---|---|---|
| nom. | գինի (gini) | գինիք (ginikʿ) | |
| gen. | գինւոյ (ginwoy) | գինւոց (ginwocʿ) | |
| dat. | գինւոջ (ginwoǰ) | գինւոց (ginwocʿ) | |
| acc. | գինի (gini) | գինիս (ginis) | |
| abl. | գինւոյ (ginwoy) | գինւոց (ginwocʿ) | |
| ins. | գինւով (ginwov) | գինւովք (ginwovkʿ) | |
| loc. | գինւոջ (ginwoǰ) | գինիս (ginis) | |
| lưu ý dạng dative/locative bất quy tắc trong -ոջ (-oǰ) | |||
Từ dẫn xuất sửa
- գինարբու (ginarbu)
- գինարբութիւն (ginarbutʿiwn)
- գինարբումն (ginarbumn)
- գինարբուք (ginarbukʿ)
- գինաւէտ (ginawēt)
- գինեակ (gineak)
- գինեբեր (gineber)
- գինեբուխ (ginebux)
- գինեբուղխ (ginebułx)
- գինեգոյն (ginegoyn)
- գինեզանցութիւն (ginezancʿutʿiwn)
- գինեզեխութիւն (ginezexutʿiwn)
- գինեզէն (ginezēn)
- գինեզինիմ (ginezinim)
- գինեզինութիւն (ginezinutʿiwn)
- գինելից (ginelicʿ)
- գինեխազութիւն (ginexazutʿiwn)
- գինեխմեալ (ginexmeal)
- գինեխում (ginexum)
- գինեծախ (ginecax)
- գինեծաղիկ (ginecałik)
- գինեկարաս (ginekaras)
- գինեկէզ (ginekēz)
- գինեկիզութիւն (ginekizutʿiwn)
- գինեհամ (gineham)
- գինեհան (ginehan)
- գինեհատ (ginehat)
- գինեհատութիւն (ginehatutʿiwn)
- գինեհար (ginehar)
- գինեհարիմ (gineharim)
- գինեհարութիւն (gineharutʿiwn)
- գինեճանութիւն (ginečanutʿiwn)
- գինեմ (ginem)
- գինեման (gineman)
- գինեմոլ (ginemol)
- գինեմրուր (ginemrur)
- գինենամ (ginenam)
- գինեպաշտութիւն (ginepaštutʿiwn)
- գինեպետ (ginepet)
- գինեսէր (ginesēr)
- գինեվաճառ (ginevačaṙ)
- գինեվաճառիկ (ginevačaṙik)
- գինետեսակ (ginetesak)
- գինետեսիլ (ginetesil)
- գիներբու (ginerbu)
- գիներբունք (ginerbunkʿ)
- գինեւէտ (ginewēt)
- գինէբեր (ginēber)
- գինէհար (ginēhar)
- գինըմպելիք (ginəmpelikʿ)
- գինըմպու (ginəmpu)
- գինըմպութիւն (ginəmputʿiwn)
- գինըմպուք (ginəmpukʿ)
- գինութիւն (ginutʿiwn)
Hậu duệ sửa
- Tiếng Armenia: գինի (gini)
Tham khảo sửa
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971), “գինի”, Hayerēn armatakan baṙaran [Từ điển từ nguyên tiếng Armenia] (bằng tiếng Armenia), tập I, ấn bản thứ 2, tái bản của bảy quyển gốc 1926–1935, Yerevan: University Press, tr. 558–559
- Bản mẫu:R:xcl:NHB
- Bản mẫu:R:xcl:Martirosyan
- Petrosean, Matatʿeay (1879), “գինի”, Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [Tân từ điển Armenia–Anh], Venice: S. Lazarus Armenian Academy